เบาหวาน...โรคแทรกซ้อนจากโรคอ้วน

โรคอ้วน… อีกสาเหตุสำคัญของเบาหวาน

          หากเอ่ยถึงปัญหาสุขภาพที่ใครหลายๆ คนไม่อยากพบเจอ ‘โรคอ้วน’ คงถูกจัดอยู่ในอันดับต้นๆ เพราะปัญหาของโรคอ้วนไม่ได้เกี่ยวข้องกับความสวยความงามแต่เเพียงอย่างเดียว ยังมีผลกระทบร้ายแรงต่อสุขภาพทั้งทางด้านร่างกายและจิตใจ จนถือได้ว่าเป็นปัญหาทางสาธารณสุขที่ร้ายแรงอีกโรคหนึ่งก็ว่าได้ เพราะฉะนั้นหากคุณไม่อยากเผชิญกับโรคร้ายที่ว่า มาทำความรู้จักและเตรียมพร้อมรับมือกันไว้ก่อนดีกว่าไหมคะ

          เป็นที่น่าตกใจว่าประชากรโลกประมาณ 60 – 70% กำลังเผชิญปัญหา โรคอ้วน ซึ่งทำให้ก่อให้เกิดโรคต่างๆตามมา ไขมันในเลือดสูง ความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ อัมพาต อัมพฤกษ์และโรคเบาหวาน ที่น่าเป็นห่วงคือ มีประชากร ทั่วโลกเป็น โรคเบาหวานกว่า 200 ล้านคน และหากไม่มีการป้องกันที่ดีคาดกัน ว่าในปี ค.ศ.2025 จะมีประชากรที่เป็น โรคเบาหวานเพิ่มจำนวนเป็น 300 ล้านคนหรือเพิ่มขึ้นจากเดิมกว่า 60% ตัวอย่างเช่น ในประเทศสหรัฐอเมริกามีอัตราการเพิ่มของผู้เป็นเบาหวานมากถึง 3,000 รายต่อวัน ซึ่งเป็นตัวเลขที่มีอัตราเสี่ยงต่อการเสียชีวิตและทุพพลภาพสูงจนน่าตกใจ สาเหตุที่ทำให้เกิดโรคเบาหวานส่วนใหญ่เนื่องจากการขาดการออกกำลังกายและรับประทานอาหารมากเกินกว่าที่ร่างกายต้องการ ซึ่งหากควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ดี จะทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนตามมา เช่น โรคหัวใจ คนที่เป็นโรคเบาหวานมีโอกาสในการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจมากกว่าผู้ที่ไม่ได้เป็นเบาหวาน 2– 4 เท่า นอกจากนี้ยังมีโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนอื่นๆ ตามมา เช่น ตาบอด ไตวาย การสูญเสียขา แผลเป็นที่รักษายาก ตลอดจนเป็นสาเหตุหลักของการเสียชีวิต ซึ่งผู้ป่วย 8 ใน 10 รายที่ เป็นเบาหวานเสียชีวิตจากโรคหลอดเลือดหัวใจ

         ปัญหาสุขภาพของประชากรไทยส่วนหนึ่งซึ่งนับวันจะมีจำนวนมากขึ้นเรื่อยๆ นั่นคือโรคอ้วนและส่งผลให้เป็นสาเหตุของการเกิดโรคอื่นๆ ตามมาได้อีกมากมาย เช่น เบาหวาน ผู้ที่มีน้ำหนักตัวเกินหรือมีดัชนีมวลกายมากกว่า 35 กก./ตร.เมตร จะมีโอกาสเกิดโรคนี้ได้มากกว่าคนทั่วไปถึง 20 เท่า โดยเฉพาะผู้ที่มีลักษณะอ้วนชนิดลงพุงจะมีโอกาสเสี่ยงต่อการเกิดเบาหวานมากขึ้นตามไปด้วย เนื่องจากเซลล์ไขมันบริเวณพุงจะทำให้เกิดการดื้อต่ออินซูลิน

         มีการศึกษาพบว่าเซลล์ไขมันในคนอ้วนมีการหลั่งฮอร์โมน “อะดิโปเนคติน” ซึ่งมีผลต่อการดื้อของอินซูลิน ผู้ที่เป็นเบาหวานจะมีระดับ ของอะดีโปเนคตินในเลือดต่ำกว่าคนปกติที่มีน้ำหนักตัวเท่ากันและขณะเดียวกันคนอ้วนก็มีปริมาณปริมาณอะดีโปเนคตินน้อยเมื่อเทียบกับผู้ที่มีน้ำหนักตัวปกติ นอกจากนี้ในเซลล์ไขมันยังมีการหลั่งฮอร์โมนตัวอื่นที่เกี่ยวข้องกับการเกิดเบาหวานและภาวะการอักเสบของหลอดเลือดอีกหลายชนิด ซึ่งทำให้คนอ้วนมีภาวะดื้ออินซูลิน อันจะมีผลให้คนอ้วนมีโอกาสเสี่ยงต่อการเป็นเบาหวานและการเกิดโรคของหลอดเลือดมากขึ้น 

         การรับประทานอาหารในคนอ้วนมักจะเป็นอาหารที่มีแคลอรี่สูงและเส้นใยอาหารหรือไฟเบอร์ต่ำ ประกอบกับคนอ้วนมักไม่ค่อยออกกำลังกายหรือใช้พลังงานน้อย หรืออาจมีปัญหาเกี่ยวกับสุขภาพอื่นๆ ผู้ที่มีความเสี่ยงต่อการเป็นเบาหวานโดยเฉพาะคนอ้วนสามารถป้องกันหรือชะลอการเกิดโรคให้ช้าลงได้ด้วยการปรับเปลี่ยนการดำเนินชีวิตด้วยการเลือกรับประทานอาหารที่มีไขมันอิ่มตัวต่ำ ลดปริมาณอาหารหวานหรืออาหารที่มีแคลอรี่สูง โดยเพิ่มอาหารที่มีกากใยในปริมาณมากแทน และหมั่นออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ โดยพยายามลดน้ำหนักตัวให้ได้มากกว่าร้อยละ 7 จะสามารถชะลอการเกิดเบาหวานได้ถึงร้อยละ 50 วิธีการนี้ได้ผลดีกว่าการใช้ยาเบาหวานที่ใช้ได้ผลเพียง 30 เปอร์เซ็นต์
         สำหรับผู้ที่เป็นเบาหวานและมีน้ำหนักตัวเกินนั้น เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดภาวะแทรกซ้อนทั้งในระยะเฉียบพลันและในระยะยาวรวมถึงให้ผู้ป่วยสามารถดำรงชีวิตได้อย่างปกติสุข จึงต้องมีการควบคุมเบาหวาน ทั้งระดับน้ำตาลในเลือดและควบคุมภาวะอื่นที่พบร่วมด้วย โดยการควบคุมภาวะน้ำตาลในเลือดสูงในคนอ้วนนั้นต้องควบคุมอาหารเพื่อให้ระดับน้ำตาลในเลือดอยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสมและต้องคำนึงถึงปริมาณพลังงานที่ได้รับในแต่ละวันเพื่อควบคุมน้ำหนัก อาหารที่ควรบริโภคในแต่ละมื้อต้องครบทั้ง 5 หมู่แต่ควรระวังเรื่องไขมันชนิดอิ่มตัวที่จะไปเพิ่มคลอเรสเตอรอลในเลือดและอาหารประเภทข้าวและแป้งซึ่งระดับน้ำตาลในเลือดจะขึ้นอยู่กับอาหารกลุ่มนี้ นอกจากนี้ยังควรรับประทานผักและผลไม้ แต่ควรหลีกเลี่ยงผลไม้รสหวานจัด รวมถึงออกกำลังกายจะช่วยลดระดับน้ำตาล ความดันโลหิตและคลอเรสเตอรอล ทำให้เกิดความผ่อนคลาย อีกทั้งยังเพิ่มความสามารถในการทำงานของอินซูลินอีกด้วย

        โรคเบาหวานนั้นในระยะแรกอาจยังตรวจไม่พบเนื่องจากยังไม่มีอาการแสดงออกหรือไม่ทันได้สังเกตตัวเอง แต่เมื่อตรวจพบก็เข้าขั้นที่ตับอ่อนเริ่มมีความผิดปกติและมีภาวะดื้อต่ออินซูลินแล้ว ทำให้โอกาสที่จะกลับเป็นปกติจึงมีน้อย ดังนั้นจึงควรระมัดระวังตนเองในการทำกิจวัตรประจำวันเพื่อเป็นการป้องกันโดยเฉพาะผู้ที่มีความเสี่ยง...

ผลกระทบจากโรคอ้วน

      โรคเบาหวาน คนอ้วนเล็กน้อยจะมีโอกาสเกิดโรคเบาหวานได้มากกว่าคนทั่วไป 2 เท่า คนอ้วนปานกลางจะมีโอกาสเป็น โรคเบาหวานเพิ่มขึ้น 5 เท่า และความเสี่ยงจะเพิ่มขึ้นเป็น 10 เท่าในคนที่อ้วนมากๆ